Güvenli Sürüş İçin: Araç Güvenlik Sistemleri Nelerdir?
Arabalar gün geçtikçe daha çok teknoloji ile donatılıyor. Bu teknolojilerin bir kısmı konforlu sürüş deneyimi sunmak için olsa da önemli bir çoğunluğu sürüş anında güvenliği üst seviyeye çıkarmak için geliştiriliyor.
Aracın modeli, motor gücü, özellikleri değişse de özellikle bazı güvenlik sistemleri ile hemen her araçta karşılaşmak mümkün. Çünkü bir aracın teknoloji ve tasarımı geliştirilirken en önemli konu, aracın her koşulda güvenli sürüş sağlayabilmesi. O halde gelin, araç güvenlik sistemleri nelerdir ve bu sistemler ne işe yarar, birlikte öğrenelim.
Aktif Araç Güvenlik Sistemleri Nelerdir?
Araç güvenlik sistemleri, aktif ve pasif olmak üzere ikiye ayrılır. Aktif güvenlik sistemleri, kazanın meydana gelme olasılığını düşürmek için geliştiren teknolojilerden oluşur. Peki, hangi sistemler aktif güvenlik sistemine girer?
ABS (Kilitlenme Karşıtı Frenleme Sistemi)
Açılımı Anti-lock Braking System olan ABS, araçlarda en sık karşılaşılan aktif güvenlik sistemlerinden biri. Fren basıncını dengelemek ve ani fren esnasında araçta oluşabilecek kızaklanma durumunu ortadan kaldırmak için geliştiren bu sistem, güvenli sürüş deneyimi için son derece önemli.
Bir araçta ABS sistemi; yük, yol koşulları ve hız ne olursa olsun tekerleklerin dönme hızını takip eder. Frene basıldığında da bu sistem devreye girerek tekerleklerin kilitlenmesini engeller. Böylelikle kayma riski ortadan kaldırılarak direksiyon hakimiyeti sağlanır.
ASR (Anti Patinaj Sistemi)
ASR sistemi, aslında ABS ile ortak çalışan bir sistem. ABS, frenlemede aracın kaymasını engellerken ASR yani anti patinaj sistemi de aracın patinaj çekmesini engeller.
Açılımı Anti Schlupf Regelung olan ASR, ABS ile ortak çalışarak hız sensöründen tekerleklerin dönüş hızı ile ilgili bilgi alır. Bir tekerleğin diğerlerinden daha hızlı olduğu tespit edilirse ASR devreye girer ve o tekerleğe fren pompalanır. Bu da ani kalkışlarda patinaj riskini azaltır. Böylelikle bu sistem, dik yokuş, ıslak zemin ve toprak yolda ortaya çıkan patinaj olasılığını ortadan kaldırarak güvenli kalkış yapılmasını sağlar.
ESP (Elektronik Denge Programı)
Virajlarda aracın savrulması, kaza riskini artıran bir sorundur. Bu soruna yönelik çözüm üreten sistem ise ESP sistemidir.
Electronic Stability Programme olarak bilinen ESP sistemi, ABS ve ASR sistemleri ile ortak çalışır. Aracın en doğru şekilde manevra yapabilmesini sağlayan bu sistem, hareket halindeyken tüm tekerleklerin dönüş hızını takip eder. Bir kayma durumu yaşandığı takdirde devreye girerek tekerleklerin her birine yeterli fren kuvveti uygular ve aracın savrulmadan yola devam etmesini sağlar.
EBD (Elektronik Fren Gücü Dağıtım Sistemi)
Frene basıldığında aracın güvenli bir şekilde durması için fren kuvveti dengelenmelidir. Bu dengelemeyi ise EBD sistemi yapar. ABS ile benzer bir çalışma prensibine sahip olan EBD sistemi de tekerleklerin dönüş hızını takip ederek frenleme sırasında tekerleklerin hızına etki eder.
Ancak iki sistem arasında belirgin bir fark bulunur. ABS, fren esnasında kayma riskini ortadan kaldırmak için devreye girerken EBD ise aracı durma noktasına getirmek için her tekerleğe doğru miktarda frenleme kuvveti uygular. Böylelikle araçta dengeli bir şekilde frenleme yapılmasını sağlar.
TCS (Çekiş Kontrol Sistemi)
Tekerleklerdeki güç dengesizliği, yol tutuşu ve direksiyon hakimiyeti açısından sorun yaratır. TCS ise her bir tekerleğin, bulunduğu zemine göre ihtiyaç duyduğu çekiş gücünü dengeleyerek bu sorunu ortadan kaldırır.
Açılımı Traction Control System olan TCS, araçtaki çekiş kaybını ve buna bağlı olarak aracın patinaj çekmesini önler. ABS ve hız sensörleri ile ortak çalışan TCS, tekerleklerin çekiş gücündeki farklılıkları dengeler.
Hill Holder (Yokuş Kalkış Desteği)
Yokuş kalkış desteği olarak bilinen Hill Holder, yokuşlarda aracı kaldırırken geriye doğru kaymayı engeller. Kayma olmaması için eğimli alanlarda sürücü, ayağını frenden çektiği anda Hill Holder sistemi devreye girerek kısa süreli frenlemeyi sürdürür.
Hill Holder sistemi, iki sensörlü mekanizmadan oluşur. İlk sensör, aracın yokuş yukarı eğimini ölçer. İkinci sensör ise debriyaj düzenini kontrol eder. Böylelikle manuel araçlarda debriyaj, kavrama aşamasına ulaşana kadar frenleme yaparak kayma riskini ortadan kaldırır.
Yorgunluk Tespit Sistemi
Yorgun ve uykusuzken araba kullanmak oldukça riskli. Çünkü sürüş esnasında takip kontrolü zayıflar ve bu durum kazalara sebep olabilir. Böyle bir riski ortadan kaldırmak için de özellikle yeni araçlarda Yorgunluk Tespiti Sistemi bulunur.
Yorgunluk Tespit Sistemi, sürüş esnasında sürücünün direksiyon hareketlerini takip eder. Direksiyon hakimiyetindeki azalma ve şeritten çıkma durumlarını kaydederek sürücüyü dinlenmesi için uyarır. Bu uyarılar aracın teknolojisine bağlı olarak sesli veya görüntülü şekilde yapılabilir.
Pasif Güvenlik Sistemleri Nelerdir?
Görüldüğü gibi aktif güvenlik sistemleri kaza riskini en aza indirmek için geliştirilmiş teknolojilerden oluşur. Tabii ki tüm bu önlemlere rağmen trafikte kaza riski her zaman bulunur. Bir kaza anında sizi ve sevdiklerinizi koruyacak sistemler ise pasif güvenlik sistemleridir. O halde bir aracın pasif güvenlik sisteminde neler bulunur, birlikte inceleyelim.
Emniyet Kemeri
Emniyet kemeri, bir kaza anında sürücüyü ve yolcuları hayata bağlayan temel güvenlik sistemlerinden biri. Bu nedenle de emniyet kemerini takmak, bir zorunlu trafik kuralı. Emniyet kemerini takmadan araç kullanmanın ceza tutarı ise 2023 yılında 437 TL.
Emniyet kemeri cezası dışında diğer cezalar hakkında güncel bilgiye ulaşmak için “Yola Çıkmadan İnceleyin: 2023 Trafik Cezaları” yazımızı okuyabilirsiniz.
Hava Yastığı
Bir diğer pasif güvenlik sistemi ise hava yastığı. Hava yastığı, kaza anında araç içindekilerin alabileceği hasarı azaltmak ve önlemek için darbeleri yumuşatan bir sistem. Çarpmanın etkisiyle çok kısa sürede devreye giren hava yastıkları, gazla dolarak şişer ve arabanın savrulması durunca söner. Böylelikle sert darbelere karşı bir yastık görevi görür.
Trafikte güvenli sürüş ve can güvenliği için tüm bu sistemler, bir aracın olmazsa olmaz teknolojileridir. Güvenlik için özel geliştirilmiş teknolojiler dışında aracın aksamında yer alan parçalar ve bu parçaların düzenli bakımı da güvenli sürüş deneyimi için oldukça önemli. Bu parçaların neler olduğunu öğrenmek için “Otomobil 101: Alt Takım Parçaları ve Görevleri” yazımızı okuyabilirsiniz.
BENZER YAZILAR
EN ÇOK OKUNANLAR
Yola Çıkacakların Dikkatine: Otoban ve Otoyol Hız Sınırları [2023]
Yola Çıkacakların Dikkatine: Otoban ve Otoyol Hız Sınırları [2024]
HGS Borç Sorgulama Nasıl Yapılır?
Otomobil 101: Alt Takım Parçaları ve Görevleri
Bir Otomobilden Fazlası: Togg T10X Hakkında Merak Edilen Her Şey
